Daha önce TF-X’in motorunu Kale Grubu ile ortaklaşa üretmek için sunduğu teklifi kabul edilmeyen İngiliz Rolls Royce, BMC’nin büyük ortağı olduğu TRMotor’a destek vermesi için iknaya çalışılıyor. Beş ay önce 2023 olarak açıklanan TF-X’in ilk uçuşu için tarih hedefinin 2025-2026 olarak revize edildiği de ortaya çıktı.

Türkiye, Milli Muharip Uçak projesi için 2017’de İngiltere ile ön anlaşma yapmış, İngiliz BAE Systems şirketinin danışmanlığında Eurofighter savaş uçağındaki teknolojilerin geliştirilerek, TF-X adı verilen yerli uçağa aktarılması ve özgün beşinci nesil bir uçak üretilmesi öngörülmüştü. 

TF-X’in bire bir ölçülerdeki maketi haziran ayında Paris Havacılık Fuarı’nda tanıtılmış, uçağın ilk prototipinin 2023’te üretiminin tamamlanacağı duyurulmuştu. TF-X projesinin en kritik yanını oluşturan motorun üretilmesi için 2017 yılında İngiliz Rolls Royce ve Kale Grubu ortaklık kurmuştu.

Ancak Savunma Sanayii Başkanlığı, (SSB) geçen yılın kasım ayında TF-X motoru için yüzde 55 hissesi Türk-Katar ortaklığındaki BMC’ye ait olan TRMotor’la sözleşme imzaladı. O dönem Türkiye’nin TRMotor ısrarı nedeniyle Rolls Royce’un TF-X projesinden çekildiği haberleri çıkmış, buna karşın Rolls Royce-Kale Grubu ortaklığının bu yılın mart ayında TF-X motoru için SSB’ye teklif verdiği açıklanmıştı. Ancak bu teklif, Türkiye’nin TRMotor tercihi nedeniyle ortada kaldı.

DEFTER YENİDEN AÇILDI

Önceki gün bir televizyon kanalında savunma sanayiindeki gelişmelere ilişkin soruları yanıtlayan Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir, Türkiye’nin TF-X motoru için yeniden Rolls Royce’tan destek aradığını açıkladı.

Demir, TRMotor’un jet motoru tasarım çalışmalarının sürdüğünü belirtirken “Bir taraftan da Rolls Royce ile belirli görüşmeler vardı; bu görüşmeler duraklamıştı ama görüşmelerimiz devam ediyor. Belirli unsurlarda anlaşamamıştık. Tekrar defteri açtık, belki bir yere gelirsek devam edeceğiz. Ama TRMotor şirketimizin milli motor geliştirme çalışmaları devam ediyor. O firmanın buraya entegre olması durumunda işlem ve süreç hızlanır diye bakıyoruz. Yoksa onlar olmazsa bu iş durur diye bir kanaatimiz yok” dedi.

Demir, daha önce 2023 olarak açıklanan TF-X’in prototipinin ilk uçuş tarihiyle ilgili olarak da “Hedefimiz 2023’tü ama uçuş tarihimizi biraz daha ötelemek durumundayız. 2025-2026’yı hedefliyoruz havada uçması için çünkü çok kritik testler var” diyerek hedefte en az iki yıl sapmanın olduğunu ortaya koydu. 

KATAR ORTAKLIĞI

BMC’nin yüzde 49.9’u Katar Silahlı Kuvvetleri’ne, yüzde 25’i AKP ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a yakınlığıyla bilinen Ethem Sancak’a yüzde 25’i ise Öztürk ailesine ait durumda. Yönetim Kurulu’nda 5 Türk 5 de Katarlı bulunuyor.

Cumhurbaşkanı kararıyla özelleştirilmesine karar verilen, Milli Savunma Bakanlığı (MSB) Askeri Fabrika ve Tersane İşletme Anonim Şirketi’ne (ASFAT AŞ) devredilen Tank Palet Fabrikası’nın da BMC’ye verileceği ileri sürülmüştü. ASFAT’a istediği şirketle sözleşme yapma hakkı tanınmıştı.

Kaynak: Hüseyin Hayatsever/Cumhuriyet