Türkiye'yi sanayi ve teknoloji alanlarında geliştirecek, yerli ve milli üretimi güçlendirip ülkenin uluslararası alanda rekabet gücünü büyütecek AR-GE ve tasarım merkezlerinin sayısı giderek artarken bu durum tasarım ve patent sayılarına da yansıdı.

AA muhabirinin, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından edindiği bilgiye göre, geçen yıl Türkiye'de 53 yeni AR-GE merkezi belgesi verildi. Böylece faaliyette olan AR-GE merkezi sayısı 1260'a ulaştı.

AR-GE merkezlerinde istihdam 77 binin üzerine çıkarken tamamlanan proje sayısı 52 bin 659'u, tescil edilen ulusal veya uluslararası patent sayısı 10 bin 132'yi buldu. Buralardan başvurusu yapılan ulusal ve uluslararası patent sayısı 21 bin 903 olarak kaydedilirken yabancı ve yabancı ortaklı firma sayısı 194 oldu.

Kırıkkale'de de AR-GE merkezi kurulmasıyla bu merkezlerin faaliyete geçtiği il sayısı 53'e çıktı.

Kovid-19 salgını döneminde merkezlerin olumsuz etkilenmemesi adına uzaktan çalışmalarının destek kapsamına alınması yönünde kanunun yürürlüğe girmesi üretimde devamlılığı sağladı. Geçen yıl da uzaktan çalışma desteklenmeye devam edildi. Salgın dönemi öncesinde yüz yüze yapılan başvuru, faaliyet, alan değişikliği değerlendirme ve denetim komisyonu toplantıları sonraki dönemde yoğunlukla video konferans yöntemiyle gerçekleştirildi. 2022 yılında da toplantılar yüz yüze ve video konferans yöntemiyle sürdü.

Tasarım merkezlerinin sayısı da artıyor

Yüksek katma değerli teknolojik ürünlerin üretimi amacıyla tasarım faaliyetleri de AR-GE çalışmaları gibi destek kapsamına alındı.

Geçen yıl 8 yeni tasarım merkezi belgesi verildi, böylece faaliyette olan tasarım merkezi sayısı 320'ye ulaştı.

Tasarım merkezlerinde istihdam sayısı 7 bin 729'u bulurken tamamlanan proje sayısı 9 bin 719, tescil edilen ulusal ve uluslararası patent sayısı 193, başvurusu yapılan ulusal ve uluslararası patent sayısı 427 ve yabancı veya yabancı ortaklı firma sayısı 33 olarak kayıtlara geçti.

Sivas'ta kentin ilk tasarım merkezi kuruldu. Böylece tasarım merkezi bulunan il sayısı 29'a çıktı.

AR-GE ve tasarım merkezlerine özel destekler

AR-GE ve tasarım merkezlerinin daha da gelişmeleri ve kendi teknolojilerini üretmelerine imkan sağlamaları için çeşitli destekler veriliyor.

Yapılan AR-GE harcamalarının kurum kazancının tespitinde tekrar indirim konusu yapılması, belirli kriterleri sağlayan merkezlerin ilave AR-GE indiriminden yararlanması, doktoralı olanlar için yüzde 95, yüksek lisanslılar için yüzde 90 ve diğerleri için yüzde 80 gelir istisnası sağlanması bu destekler arasında yer alıyor.

Ayrıca personel sigorta primi işveren hissesinin yarısının devlet tarafından karşılanması, damga vergisi istisnası, siparişe dayalı AR-GE ve tasarım faaliyetlerinde sipariş verene de etki edecek şekilde harcamalara ilişkin indirim imkanı veriliyor.

Gümrük vergisi istisnası uygulanan bu merkezlerde personelin projelerle ve lisansüstü eğitimleriyle ilgili dışarıda geçirdikleri süreler de teşvik kapsamında kabul ediliyor. Proje bazlı kullanılmak üzere yeni alınacak makine ve teçhizata ilişkin KDV istisnası gibi teşvik ve destekler sağlanıyor.

Buralarda çalışan personele yönelik çeşitli teşvik ve muafiyetler de bulunuyor.

Tanınan kolaylıklar, AR-GE merkezlerinin güçlenmesine, yerli ve milli üretimin artmasına da kapı açıyor.