Covid-19 salgınında normal döneme geçilmesine rağmen ekonomik kriz ve pandeminin ağır etkisinden kurtulamayan firmaları ayakta tutmaya ve piyasayı canlandırmaya yönelik 4 destek adımı birden atıldı. Cumhurbaşkanı kararlarıyla kısa çalışma ödeneği ile ücretsiz izin düzenlemesi 1'er ay daha uzatıldı.

Bu sayede firmaların ödemesi gereken maaşların büyük bölümü bir ay daha İşsizlik Fonu'ndan ödenecek, işverenin hiç maaş ödeyemeyeceği işçiler 1 ay daha ücretsiz izne gönderilecek. Ayrıca şirketlerle esnafın ödeyeceği kira stopajı (kira vergisi) yarı yarıya düşürülerek yüzde 20'den yüzde 10'a çekildi.

Firmaların satışları yıl sonuna kadar artsın, piyasa açılsın diye de düğün organizasyonları, ev ve araç tamiri, yeme içme, eğlence, konaklama gibi harcamalardan alınan yüzde 18'lik Katma Değer Vergisi (KDV) yüzde 8'e, yüzde 8'lik KDV oranları ise yüzde 1'e düşürüldü. Firmaları rahatlatacak bu düzenlemelerin vatandaşa yansıması için fiyatların küçük de olsa düşmesi gerekiyor. Ancak desteği alan firmalar indiriminin değil ayakta kalabilmenin hesabını yapıyor.

1 – KISA ÇALIŞMA 1 AY UZADI

Covid-19 nedeniyle 30 Haziran 2020 tarihine kadar kısa çalışma başvurusunda bulunmuş olan işyerleri için kısa çalışma ödeneğinin süresi bir ay süreyle uzatıldı. Buna göre, kısa çalışma ödeneğinin süresi sona eren firmalar sona erdiği günden başlayarak 1 ay süreyle daha kısa çalışmadan yararlanabilecek.

Bunun dışında kısa çalışma ödeneği, Cumhurbaşkanı kararıyla sektörel olarak ayrı ayrı ya da bir bütün olarak 31 Aralık 2020 tarihine kadar uzatılabilecek. Ayrıca nisan-haziran döneminde kısa çalışmadan yararlanıp temmuz ayından itibaren normal çalışma sistemine dönen işletmelerin işçi ve işveren primlerinden oluşan SGK primlerinin tamamı da 3 ay süreyle İşsizlik Sigortası Fonu'ndan karşılanacak. Bu süre de gerekli görülmesi halinde yıl sonuna kadar uzatılabilecek.

2 – ÜCRETSİZ İZİN 1 AY UZADI

Zordaki işyerlerine destek kapsamında, ücretsiz izin ve işten atma yasağı da 17 Ağustos tarihinden başlamak üzere bir ay süreyle uzatıldı. Buna göre firmalar maaşını ödeyemediği, işyerinde çalıştıramadığı işçilerini 17 Eylül tarihine kadar ücretsiz izne gönderebilecek. Bu işçilere işveren tek kuruş dahi ödemezken günlük 39 liralık nakit desteği İşsizlik Sigortası Fonu'ndan karşılanacak.

İşten atma yasağı ve ücretsiz izne göndermeye ilişkin düzenleme gerek duyulması halinde 3'er aylık sürelerle 30 Haziran 2021 tarihine kadar uzatılabilecek. İşçi sendikaları, kötü niyetli işverenlerin ücretsiz izin yetkisini işçilere karşı adeta silah gibi kullandıkları uyarısında bulunmuştu.

3 – 22 KALEMDE KDV İNDİRİLDİ

Destekler kapsamında piyasayı canlandırmak, işletmelerin vergi yükünü hafifletmek amacıyla 22 mal ve hizmetten alınan KDV oranları 10 ile 7 puan düşürüldü. KDV indirimi uçak, otobüs ve tren biletlerinden düğün organizasyonlarına, konut ve araç tamirinden konaklama ve yeme içmeye, sinema, tiyatro, müze giriş ücretlerinden berber ve kuaför ücretlerine kadar geniş bir alanı kapsıyor.

KDV, yolcu taşımacılığı, düğün, nikah organizasyonu, konut ve araç bakım onarımı, tamir, kuru temizleme, terzilik gibi hizmetlerde yüzde 18'den yüzde 8'e, yeme-içme, sinema, tiyatro, müze, konaklama gibi sektörlerde de yüzde 8'den yüzde 1'e düşürüldü.

İndirimler sayesinde büyük maliyet baskısı altında olan ürünlere gelebilecek yeni zamların önlenmesi, bazı ürünlerin fiyatlarında indirim gerçekleşmesi sonuçta da enflasyondaki artışın yavaşlaması, piyasanın canlanması hedefleniyor.

4 – KİRA VERGİSİ DÜŞTÜ

Şirketlere, esnaf ve serbest meslek mensuplarını geçici de olsa rahatlatmak amacıyla kiraladıkları gayrimenkuller için yüzde 20 oranında ödedikleri kira stopajı bu yılın sonuna kadar yüzde 10'a düşürüldü. Bu destekten şirketlerle esnaf, tüccar ve serbest meslek kazancı elde eden avukat ve muhasebeci gibi mükellefler yararlanabilecek.

Erdoğan Süzer/Sözcü