AB ülkelerinin Birlik işlerinden sorumlu bakanları, Lüksemburg'da 20-21 Ekim'de düzenlenecek AB zirvesi hazırlıkları için bir araya geldi.

Bakanların gündeminde, Ukrayna'ya sağlanacak yardımlar ve enerji krizi bulunuyor.

AB Komisyonu Başkan Yardımcısı Jourova, toplantı girişinde basına yaptığı açıklamada, gündemde, şartları yerine getirmediği için AB fonlarından pay almasına izin verilmeyen Polonya'yla ilgili son durumun da yer aldığını söyledi.

Toplantıda, Polonya'dan talep edilen yargı sistemindeki iyileştirmelerle ilgili bilgi alacaklarını belirten Jourova, halihazırda uyum politikası kapsamında Avrupa Kalkınma ve Avrupa Sosyal fonlarının bloke edilmiş olduğunu dile getirdi.

Jourova, Polonya ile müzakerelerin sürdüğünü, uyum fonlarının serbest bırakılması için AB Sözleşmesi'ndeki temel haklara uyulup uyulmadığının netleştirilmesi gerektiğinin altını çizerek şöyle devam etti:

"Bu kadar önemli bir ülkenin ve Polonya halkının, AB desteğinden mahrum kaldığını görmek istemediğimize inanıyorum. Şahsen Polonya'nın AB'nin desteğine ihtiyacı olduğuna inanıyorum. Ama aynı zamanda her üye devlet için, herkes için geçerli olan koşullar var. Bu nedenle Polonya'nın, desteğin alınması ve şartların yerine getirilmesi yönünde bazı teklifler sunacağını umuyorum."

Macaristan

Jourova, bir gazetecinin Macaristan'a karşı benzer nedenlerle koşulluluk mekanizmasının devreye koyulması ihtimali sorusuna "Macaristan, 19 Kasım'a kadar Komisyona 17 maddenin yerine getirileceğini taahhüt etti. Daha sonra Komisyon, bunları tatmin edici bulup bulmadığını Konseye bildirecek. Konsey de aralıkta buna yanıtını verecek." yanıtını verdi.

Polonya ve Macaristan ile ilgili süreç

Polonya ve Macaristan, demokrasi ile hukukun üstünlüğü gibi ilkelerde gerileme olduğu gerekçesiyle bir süredir AB tarafından eleştiriliyordu.

AB, Polonya hükümetini, özellikle yargıçlara yönelik disiplin mekanizması kurmak, bu yolla yargıçları etki altında bırakmak ve yargının bağımsızlığına zarar vermekle suçluyordu.

AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, 7 Haziran'daki açıklamasında, Polonya'ya yargıda beklenen düzenlemeleri yapmadan, Kovid-19 salgınının ekonomik etkilerini hafifletmek için hazırlanan kurtarma programı kapsamında "tek kuruş dahi" ödeme yapmayacaklarını bildirmişti.

AB Komisyonu, Polonya'nın Birlik fonlarından faydalanmak için hazırladığı ekonomik toparlanma planına haziran başında onay vermişti. Plan kapsamında Polonya'ya 23,9 milyar avro hibe ve 11,5 milyar avro kredi sağlanması öngörülüyor.

Macaristan ile ilgili de Avrupa Parlamentosu, 29 Ekim 2021'de hukukun üstünlüğü ilkesini ihlal eden söz konusu ülkenin ortak bütçeden fon almasını engellemediği gerekçesiyle Avrupa Komisyonundan davacı olmuştu.

Avrupa Adalet Divanı Savcısı, 2 Aralık 2021'de yayımladığı yazılı mütalaasında, AB'nin Macaristan'a yapılacak mali yardımların askıya alınması yolunda görüş belirtmiş, Budapeşte buna itiraz etmişti. AB'nin en yüksek mahkemesi de 16 Şubat'ta temyiz edilemeyecek bir kararla bu itirazı reddetmiş, böylece ülkenin Birlik bütçesinden faydalanmasının hukukun üstünlüğüne uymasına bağlanmasının önü açılmıştı.

Komisyon, 18 Eylül'de hukukun üstünlüğü ilkesini ihlali gerekçesiyle AB bütçesinden Macaristan'a sağlanan fonların yaklaşık 7,5 milyar avroluk kısmının askıya alınması teklifinde bulunmuş, sürecin tersine çevrilmesi için Macaristan'a 17 maddelik iyileştirici önlemi yerine getirme teklifini yapmıştı.