Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK), dünyada geçen yıl zorla yerlerinden edilenlerin sayısının rekor seviyede artarak 79,5 milyona ulaştığını, bunun dünya nüfusunun yüzde 1'ini oluşturduğunu ve dünyada en fazla yerinden edilmiş insana ev sahipliği yapan ülkeler sıralamasında Türkiye'nin birinci sıradaki yerini koruduğunu bildirdi.

BMMYK tarafından 20 Haziran Dünya Mülteciler Günü öncesinde yayımlanan Küresel Eğilimler Raporu'nda, savaş, çatışma ve zulüm nedeniyle geçen yıl dünya genelinde zorla yerinden edilenlerin sayısının "görülmemiş" seviyeye ulaştığına dikkat çekildi.

Rapora göre, 2019'da evlerini terk etmek zorunda kalanların sayısı bir önceki yıla göre yaklaşık 9 milyon kişi arttı. Böylelikle, dünya genelinde mülteci konumuna düşen ve sığınma arayan kişilerin sayısı rekor kırarak 79,5 milyona ulaştı.

2010 yılında dünyada zorla yerinden edilenlerin sayısının 41 milyon olduğu anımsatılan raporda, aradan geçen 10 yılda bu sayının neredeyse iki katına çıktığına işaret edildi.

Suriye, Venezuela, Afganistan, Güney Sudan ve Myanmar (Arakanlı Müslümanlar) dünyanın en fazla mülteci üreten 5 ülkesi konumunda bulunuyor.

Rekor yine Türkiye'de

Rapora göre, Türkiye yüzde 92'si Suriyeli olmak üzere toplam 3,9 milyon yerinden edilmiş insana ev sahipliği yaparak, bu alanda dünya sıralamasındaki birinciliğini 2019'da da sürdürdü.

Kolombiya, yaklaşık 1,8 milyon yerinden edilmiş Venezuelalıyı ağırlayarak Türkiye'nin ardından ikinci sıraya yerleşti.

Almanya ise yüzde 42'si Suriyeli mülteci ve sığınmacılar olmak üzere yaklaşık 1,5 milyon kişiyle üçüncü sırada yer alırken, bu ülkeyi Pakistan (1,4 milyon kişi) ve Uganda (1,4 milyon kişi) takip etti.

BMMYK raporunda, 1990'lı yıllarda ortalama 1,5 milyon mültecinin evine dönebildiği hatırlatılarak, son 10 yılda ise bu rakamın 385 bin civarına düştüğüne dikkati çekildi. Günümüzde dünya genelinde yerinen edilenlen insanlara yönelik çözüm bulunamadığının altı çizildi.

Her 10 mülteciden 8'i gelişmekte olan ülkelere sığınıyor

Rapor, dünyada yerinden edilmiş insanların yüzde 80'inin akut gıda güvensizliği ve yetersiz beslenmeden etkilenen ülkelerde veya bölgelerde olduğunu gösteriyor. Bu ülkelerin çoğunun iklim ve diğer afet riskleriyle de karşı karşıya olduğu belirtiliyor.

Ayrıca, dünya mültecilerinin yüzde 77'sini Afganistan gibi 50'nci yılına giren uzun dönemli krizler oluşturuyor. Her 10 mülteciden 8'i ise gelişmekte olan ülkelerde bulunuyor.

BMMYK Küresel Eğilimler Raporu'nda, dünya genelinde yerinden edilmiş kişilere BM Filistinli Mültecilere Yardım Ajansı (UNRWA) korumasındaki 5,6 milyon Filistinli mültecinin de dahil olduğu belirtildi.

Rakamlar büyük bir endişe kaynağı

Rapora ilişkin BM Cenevre Ofisi'nde video konferans yöntemiyle basın toplantısı düzenleyen BM Mülteciler Yüksek Komiseri Filippo Grandi, "BMMYK daha önce daha yüksek bir rakam görmedi. Bu (79,5 milyon yerinden edilmiş kişi), istatistikler sistematik olarak toplandığından bu yana en yüksek rakam ve elbette büyük bir endişe kaynağı." dedi.

Geçen yıl kaydedilen rakamların dünya nüfusunun yüzde 1'ini oluşturduğuna işaret eden Grandi, "Bu çok önemli yüzdeye daha önce hiç ulaşmadık." diye konuştu.

Grandi, geçen yıl üçüncü ülkelere yaklaşık 107 bin mültecinin yerleştiğini belirterek, "Bu maalesef azalan bir rakam. Bildiğiniz gibi ABD'ye yeniden yerleştirme önemli ölçüde azaldı. Bugün en büyük yeniden yerleşim ülkesi Kanada.” dedi.

BMMYK'ye göre, geçen yıl Kanada 31 bin 100, ABD 27 bin 500 ve Avustralya ise 18 bin 200 mülteciyi kabul etti.

Muhabir: Bayram Altuğ