Doktora, bir alan bir dilim dalında çeşitli aşamalardan sonra kazanılan bir derece, bir unvandır.

Doktora Nedir?

Doktora sözcüğü Fransızca bir kelime olan "doctorat" kelimesinden gelmektedir. Doktora kelimesi Fransızca'dan Türkçe' ye geçmiştir. Bu Fransızca kelimenin anlamı ise "doktorluk rütbesi" dir. İngilizce de ise doktora karşılığında ise "PhD" kullanılmaktadır. PhD'nin açılımı "Doctor of Philosophy" dır.

Doktora kelimesinin anlamına bakıldığında Türk Dil Kurumunun doktorayı şöyle açıklamış olduğu görülmektedir: "Bir fakülte ya da yüksekokulu bitirdikten sonra o bilim dalında sınav ve bilimsel bir eserle erişilen derece, erişilen basamaktır."

Doktora akademik bir unvan olup; bağımsız ve orijinal araştırma sonuçlarının ayrıca sözlü olarak savunulup kazanılan bir unvandır.

Doktora Nasıl Yapılır?

Doktoraya giden uzun ve çetin bir yol vardır. Türkiye'de doktora yapmak için öncelikle bir alanda lisans yapmış olmak yani bir lisans diplomanın olması gerekir. Başvurulan program için o yarıyıla kadar not ortalamasının yüzlük sistemde 80 ya da genel not ortalaması 3,00 olmak zorundadır. Ayrıca yüksek lisansın başarı ile tamamlanmış olması gerekmektedir. Yani yüksek lisans için gerekli ALES ve dil puanına da sahip olmak şarttır.

Türkiye' de lisansüstü eğitim ve öğretim YÖK tarafından düzenlenmektedir. Tezli yüksek lisans diplomasına sahip olmak gereklidir. İlgili Üniversite senatosunun belirlediği ALES puanına sahip olmak zorunludur. Yabancı dil puanından da en az 55 puan almak zorunludur. Bu şartlar yerine getirildikten sonra doktora sınavlarına girilir ve kazanıldığı takdirde doktora yapılmaya başlanır. Doktoranın aşamaları ise şöyledir:

Doktora kazanıldıktan sonra ders aşamasına geçilir. Bahar ve güz dönemi olmak üzere 2 dönemde zorunlu ve seçmeli dersler alınır.

Doktora sırasında öncelikli ders dönemi başarı ile tamamlandıktan sonra alanda yeterli bilgiye sahip olduğunun tespiti için "doktora yeterlilik sınavına" girmek zorunludur. Doktora yeterlilik sınavı başarı ile geçilmezse doktoraya devam etmek olanaklı değildir.

Doktora öğrencisi yeterlilik sınavını geçtikten sonra tez aşamasına geçilir.

Doktora öğrencisinin tez aşamasında onu takip eden, izleyen bir "tez izleme komitesi" bulunur. Tez dönemi boyunca izleme komitesi ile belirlenen zamanlarda bir araya gelinerek doktora çalışmasının ilerleyişi hakkından bilgi verilir.

Doktora çalışmasının en önemli dönemi ve çok iyi değerlendirilmesi gereken dönem "araştırma süreci" dir. Etkin ve başarılı bir araştırma süreci doktora tezinin başarısına doğrudan etki edecektir.

Bu sebeple doktora aşmasında hazırlanacak sunum, makale, bildiri ve benzeri bütün işlerde bol bol kaynak araştırılması ayrıca literatürde tarama yapılması elzemdir. Denilebilir ki; doktora öğrencisinin çalışmasının çok büyük bir bölümü araştırma ve kütüphane çalışmasından oluşur.

YÖK'ün öngördüğü asgari not ortalamasını tutturamayanların ilişkileri kesilir.

Doktora Kaç Yıl Sürer?

Doktora sınavını kazanarak doktoraya başlayan kişinin normalde 8 dönemi vardır. Bunun 2 dönemi doktora dersleri içindir. Doktora tez çalışmaları için ise 6 dönem öngörülmüştür. Doktora derslerini en fazla dört dönem içinde başarıyla tamamlamak şarttır. İşte bu dönem derslerini başarı ile tamamlayamayanların ilişkileri kesilmektedir.

Doktora derslerini başarılı biçimde tamamlayan ve yeterlilik sınavını da geçen doktora öğrencisinin tez önerisi kabul aşamasına geçilir. Tez önerisi kabul edilen doktora öğrencisinin kabul edilen doktora adayının tez çalışmalarını 12 yarıyıl sonuna kadar bitirmesi zorunludur. Aksi durumda ilişiği kesilmektedir. Doktoranın tamamlanması için azami süre 16 yarıyıl yani 8 senedir.