Dünya genelinde bir süredir devam eden sıkı para politikasının sonuna yaklaşılırken, gelecek dönemde resesyon yaşanıp yaşanmayacağı sorusu varlığını koruyor.

ABD'de ekonominin "yumuşak iniş" yapacağına ilişkin beklentiler güçlü kalmaya devam ediyor. ABD'de açıklanan makroekonomik veriler ve Avrupa Merkez Bankasının (ECB) faiz indirimi kararıyla birlikte küresel piyasalarda geçen hafta pozitif bir seyir izlendi. Asya borsaları ise negatif ayrıştı.

Yoğunlaşan şirket bilançoları da hisse ve sektör bazlı oynaklığı artırıyor.

ABD'de açıklanan verilere göre, perakende satışlar eylülde bir önceki aya kıyasla yüzde 0,4 arttı ve 714,4 milyar dolar olarak hesaplandı. Analistler, perakende satışlarda yaşanan artışın ekonominin üçüncü çeyrekte büyüme hızını koruduğu görüşünü desteklediğini belirtti.

ABD'de Philadelphia Fed İmalat Endeksi ekimde 10,3 değerine yükselerek sektördeki büyümenin sinyalini verdi. Öte yandan, ülkede ilk kez işsizlik maaşı başvurusunda bulunanların sayısı 12 Ekim ile biten haftada 241 bine düşerek piyasa beklentilerinin altında gerçekleşti. Düşüşe rağmen işsizlik maaşı başvuru sayılarının yılın başlarında görülen ortalamaların üzerinde kalmayı sürdürdüğünü kaydeden analistler, bu durumun ABD iş gücü piyasasında pandemi sonrası görülen zirveden bu yana bir yumuşama olduğunu gösterdiğini söyledi.

Ülkede, sanayi üretimi eylülde aylık bazda yüzde 0,3 ile piyasa beklentilerinin üzerinde düşüş kaydetti, kapasite kullanım oranı ise aynı dönemde 0,3 puan azalışla yüzde 77,5'e geriledi.

ABD'de tüketicilerin kısa vadeli enflasyon beklentisi ise eylülde de değişim göstermeyerek yüzde 3 oldu. Aynı dönemde, gelecek 3 yıllık süreci kapsayan medyan enflasyon beklentisi 0,2 puan artışla yüzde 2,7'ye, 5 yıllık süreci kapsayan medyan enflasyon beklentisi de 0,1 puan artışla yüzde 2,9'a ulaştı.

Öte yandan ülkede yeni konut sayısı, eylülde bir önceki aya kıyasla yüzde 0,5 azalarak 1 milyon 354 bin oldu, inşaat izni sayısı eylülde aylık bazda yüzde 2,9 azalarak 1 milyon 428 bine geriledi.

ABD Merkez Bankası (Fed) yetkililerinden gelen açıklamalar takip edilirken, San Francisco Fed Başkanı Mary Daly, bankanın dikkatli ve bilinçli olması, ekonomiyi sürekli değerlendirmesi ve enflasyon ile iş gücü hedeflerini dengelemesi gerektiğini söyledi.

Daly, tahminler tutarsa, bu yıl bir veya iki faiz indirimi daha öngördüğünü kaydetti.

Minneapolis Fed Başkanı Neel Kashkari, yüzde 2'lik enflasyon hedefinin görünür hale gelmesiyle daha fazla faiz indirimine gidilmesinin muhtemel olduğunu ifade etti. Para politikasının halen kısıtlayıcı bir duruş sergilediğini aktaran Kashkari, daha fazla "ılımlı" faiz indiriminin uygun olabileceğini kaydetti. Kashkari, para politikasının seyrini ekonomiye, enflasyona ve iş gücü piyasasına ilişkin verilerin belirleyeceğini belirtti.

Fed Yönetim Kurulu Üyesi Christopher Waller, faiz indirimlerinde daha temkinli olunması çağrısı yaptı. Waller, istihdam, enflasyon ve büyüme ile ilgili son verilere atıfta bulunarak, verilerin, ekonominin istenildiği kadar yavaşlamayabileceğini gösterdiğini belirterek, verilerin bütününün, faiz indirimlerinin hızı konusunda daha temkinli olunması gerektiğini söylediğini aktardı.

Analistler, gelecek haftaki yoğun makroekonomik veri takviminin piyasaların odağında yer aldığını kaydetti.

Para piyasalarındaki fiyatlamalarda Fed'in gelecek ay politika faizini 25 baz puan indireceğine kesin gözüyle bakılmaya devam ediliyor. Bankanın yıl sonuna kadar yapılacak iki toplantıda da toplamda 50 baz puanlık indirim yapması bekleniyor.

Tahvil piyasalarında yatay bir seyir etkili olurken, ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi haftayı yüzde 4,07'den tamamladı.

Merkez bankalarının faiz indirimlerine devam edeceği beklentisi ve jeopolitik risklerle yükseliş eğilimini sürdürerek 2 bin 722,6 dolarla rekor tazeleyen altının ons fiyatı, haftayı yüzde 2,4 artışla 2 bin 721,4 dolardan tamamladı.

Brent petrolün varil fiyatı haftayı yüzde 7,3 azalışla 72,9 dolardan tamamlarken, dolar endeksi haftalık bazda yüzde 0,6 artışla 103,5 seviyesine çıktı. Bitcoin'in fiyatı ise 68 bin 967 doları test ederek temmuz ayından sonraki en yüksek seviyesini görmesinin ardından 68 bin 400 doların üzerinde dengelendi.

New York borsası haftayı yükselişle tamamladı

ABD'de açıklanan şirket bilançoları yatırımcıların odağında yer alırken, New York borsasında geçen hafta pozitif bir seyir izlendi.

Üçüncü çeyrekte net karında yüzde 54 artış bildiren Tayvan merkezli çip üreticisi TSMC'nin hisseleri yüzde 5,2 artış kaydetti. Nvidia'nın hisse fiyatı 140,89 dolarla rekor tazelerken, haftayı yüzde 2,4 kazançla 138 dolardan tamamladı. Öte yandan Şirketin piyasa değeri 3,39 trilyon dolara yükseldi.

ABD'li yatırım bankalarından Morgan Stanley, net karının bu yılın üçüncü çeyreğinde yıllık yüzde 32 arttığını bildirdi. Karı ve geliri beklentilerin üzerinde gerçekleşen bankanın hisseleri geçen hafta yüzde 9,6 değer kazandı.

Beklentilerden daha iyi sonuçlar açıklayan ABD'li hava yolu şirketi United Airlines'ın hisseleri de yüzde 20 arttı.

Goldman Sachs'ın net karı, bu yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 45 artarken, aynı dönemde Bank of America'nın net karı yüzde 12 ve Citigroup'un net karı yüzde 9 azaldı.

Üç bankanın da bildirdiği kar ve gelir beklentileri aşarken, Goldman Sachs'ın hisseleri yüzde 2,4, Bank of America'nın hisseleri yüzde 0,9 artış gösterdi. Citigroup'un hisseleri ise yüzde 4,4 azaldı.

Hollandalı çip üretim teknolojileri firması ASML'nin hisseleri şirketin 2025 net satışlarına ilişkin hayal kırıklığı yaratan bir beklenti açıklamasının ardından dünya genelinde yarı iletken hisseleri öncülüğünde satış baskısı oluştu, ASML'nin hisseleri yüzde 14 değer kaybetti.

Bununla birlikte, ABD'nin bazı Orta Doğu ülkelerine yapay zeka çipi satışlarına sınır koymayı değerlendirdiğine dair haberler de piyasaların yönü üzerinde etkili oldu, Advanced Micro Device'ın hisseleri yüzde 7,1 düştü.

Analistler, yoğunlaşan bilanço sezonunda şirket ve sektör bazlı oynaklığın arttığını kaydetti.

Bu gelişmelerle, Nasdaq endeksi yüzde 0,89, Dow Jones endeksi yüzde 0,96, S&P 500 endeksi yüzde 0,93 değer kazandı.

Dow Jones endeksi 43.275,91 puanla, S&P 500 endeksi de 5.864,67 puanla kapanış rekorlarını tazeledi.

Gelecek hafta pazartesi öncü göstergeler endeksi, salı Richmond Fed sanayi endeksi, çarşamba 2. el konut satışları, Fed'in Bej Kitap Raporu, perşembe Chicago Fed ulusal aktivite endeksi, haftalık işsizlik maaşı başvuruları, yeni konut satışları, imalat sanayi Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI), yeni konut satışları, cuma dayanıklı mal siparişleri, Michigan Üniversitesi tüketici güven endeksi takip edilecek.

Avrupa borsaları ECB'nin faiz kararının ardından pozitif seyretti

Avrupa borsalarında, Avrupa Merkez Bankası'nın (ECB) faiz kararı sonrasında pozitif bir seyir hakim oldu. ECB, gerçekleştirdiği para politikası toplantısında piyasa beklentileri doğrultusunda üç temel politika faizini 25 baz puan düşürürken, söz konusu indirim bu yılki üçüncü faiz indirim kararı oldu.

Bankadan yapılan açıklamaya göre mevduat faizi yüzde 3,50’den yüzde 3,25’e düşürülürken, refinansman faizi ve marjinal borçlanma faizini de sırasıyla yüzde 3,40 ve yüzde 3,65’e çekti.

ECB Başkanı Christine Lagarde, karar sonrası düzenlenen basın toplantısında, Avro Bölgesi’nde ekonomik faaliyetlerin beklenenden biraz daha zayıf olduğunu belirterek, "Son veriler durgun büyümeye işaret ediyor." dedi.

3 temel politika faizini 25 baz puan düşürme kararının "oy birliğiyle" alındığını vurgulayan Lagarde, ECB kararlarının verilere dayalı olarak ve toplantıdan toplantıya alındığını tekrarladı.

Lagarde, para politikası kararları için "mevcut fiyat baskıları, enflasyon görünümü ve reel ekonomi üzerindeki etkisi" gibi üç karar kriterine bir kez daha atıfta bulunarak, ECB’nin eylül toplantısından bu yana kısa vadeli piyasa faiz oranlarının düştüğünü belirtti.

ECB Profesyonel Tahminciler Anketi katılımcıları gelecek yıl Avro Bölgesi'nde ekonomik büyüme beklentilerini aşağı yönlü revize etti. Buna göre, ankete katılanların, Avro Bölgesi için gayri safi yurt içi hasıla büyüme tahminleri 2024, 2025 ve 2026 yılları için sırasıyla yüzde 0,7, yüzde 1,2 ve yüzde 1,4 oldu.

Son ankette önceki ankete göre, 2025 büyüme tahmininde 0,1 puan aşağı yönlü revizyon görüldü.

Bölgede açıklanan verilere göre, İngiltere'de yıllık enflasyon eylülde yüzde 1,7 ile Nisan 2021'den beri görülen en düşük seviyeye geriledi. Ülkede enflasyon ayrıca İngiltere Merkez Bankası'nın (BoE) yüzde 2 hedefinin de altına inmiş oldu.

İngiltere'de işsizlik ağustosta öngörülerin üzerinde düşüş göstererek yüzde 4'e geriledi.

Almanya'da yatırımcı güveni, ECB'den daha fazla faiz indirimi beklentisinin artmasıyla ekimde öngörülerin üzerinde yükselirken, eylülde 3,6 olan endeks, bu ay 13,1 seviyesine çıktı. Piyasa beklentisi, endeksin ekimde 10'a çıkması yönündeydi. Avro Bölgesi'nde sanayi üretimi ise, ağustosta bir önceki aya göre yüzde 1,8 arttı.

Lüks tüketim malları grubu Louis Vuitton and Moet Hennessy, (LVMH) hisseleri de üçüncü çeyrek satışlarında özellikle Çin'deki zayıf talebin etkisiyle beklenmedik düşüş yaşanması ve şirketin belirsiz ekonomik ve jeopolitik ortama ilişkin uyarıda bulunmasının ardından yüzde 4,6 değer kaybetti.

Bu gelişmelerle İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 1,27, Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 0,46, İtalya'da MIB 30 endeksi yüzde 2,61, Almanya'da DAX 40 endeksi yüzde 1,46 değer kazandı.

Gelecek hafta pazartesi Almanya'da Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), çarşamba ECB Başkanı Lagarde'ın açıklamaları, perşembe Avro Bölgesi'nde ve Almanya'da imalat sanayi ve hizmet sektörü PMI, cuma Almanya'da Ifo iş dünyası güven endeksi açıklanacak.

Asya borsaları Çin hariç negatif seyretti

Asya tarafında ise Çin hariç negatif bir seyir izlenirken, bölgedeki yoğun veri akışı piyasaların yönü üzerinde etkili oldu.

Japonya'da eylül ayına ilişkin Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) aylık yüzde 0,3 azalış kaydetti, yıllık bazda yüzde 2,5 ile beklentilere paralel gerçekleşti. Ülkede, eylül ayına ilişkin dış ticaret açığı 294,3 milyar yen ile tahminlerin üzerinde oluştu.

Japonya'da ağustos ayına ilişkin çekirdek makine siparişleri aylık yüzde 1,9, yıllık bazda yüzde 3,4 azalışla beklentilerin altında çıktı. Ülkede, ağustos ayına ilişkin sanayi üretimi yüzde 3,3 azalışla beklentiler dahilinde gerçekleşirken, aynı döneme ait kapasite kullanım oranı yüzde 5,3 azaldı.

Çin'de, eylül ayına ilişkin sanayi üretimi yıllık bazda yüzde 5,4 artarak öngörülerin üzerinde gerçekleşti. Söz konusu döneme ait perakende satışlar geçen yılın aynı ayına göre yüzde 3,2 artarak tahminleri geride bıraktı.

Çin'de eylül işsizlik oranı yüzde 5,1 ile öngörülerin altında oldu. Ülkede açıklanan eylül ayı yeni konut fiyatları yıllık bazda yüzde 0,7 azalışla Haziran 2023'ten beri devam eden düşüş serisini sürdürürken, aynı döneme ait ikinci el konut fiyatları da yüzde 0,9 azaldı.

Geçen hafta Çin'de açıklanan emlak sektörüne ilişkin teşvik paketine göre, hükümet gayrimenkul sektöründeki düşüşü durdurmak amacıyla şartları sağlayan şirketler için olan kredi kotasını 4 trilyon yuana yükseltti.

Analistler, Çin'de süregelen emlak sektöründeki sorunlar için açıklanan teşvik paketinin olumlu etkisi olabileceğini ancak söz konusu teşvikin sektör beklentilerini karşılamadığını belirtti.

Hükümetin gayrimenkul sektöründe iyileşmeyi sağlamak için attığı teşvik adımlarının etkili olup olmayacağının gelecek dönemde sektörden gelecek veri akışı sonrası belli olacağını belirten analistler, gayrimenkul sektöründeki sorunun ülkenin ana ekonomik gündemlerinden biri olmayı sürdürdüğünü söyledi.

Bu gelişmelerle, dolar/yen paritesi haftayı yüzde 0,3 artışla 149,54'ten tamamladı.

Haftalık bazda Çin'de Şanghay bileşik endeksi yüzde 1,36 değer kazanırken, Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 1,58, Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 0,10, Hong Kong'da Hang Seng endeksi yüzde 2,11 değer kaybetti.

Gelecek hafta cuma günü Japonya'da Tokyo TÜFE ve öncü göstergeler endeksi takip edilecek.

Yurt içinde düşüş eğilimi görüldü

Yurt içinde geçen hafta düşüş eğilimi öne çıktı. Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi haftayı yüzde 0,93 değer kaybederek 8.793,61 puandan tamamladı.

Dolar/TL, haftayı bir önceki kapanışın yüzde 0,1 altında 34,2589'dan kapattı.

Analistler, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 8.710 ve 8.650 puanın destek, 9.100 ve 9.200 seviyelerinin direnç konumunda olduğunu kaydetti.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK), politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını değiştirmeyerek yüzde 50'de tuttu.

Bankadan yapılan açıklamada, enflasyondaki iyileşmenin hızına dair belirsizliklerin ise son dönemdeki veri akışı ile arttığı kaydedilirken, üçüncü çeyreğe ilişkin göstergelerin yurt içi talebin yavaşlamaya devam ederek enflasyondaki düşüşü destekleyici seviyelere yaklaştığını ima ettiği ifade edildi.

Gelecek hafta çarşamba tüketici güven endeksi, perşembe TCMB PPK toplantı tutanakları, cuma reel kesim güven endeksi ve kapasite kullanım oranı takip edilecek.

Muhabir: Burhan Sansarlıoğlu