Diyelim ki, Covid-19 test'iniz "Pozitif" çıktı!?

Şimdi ne olacak?!

Coronavirüs'ten kaynaklı "Doktor"lar da ölüyor.

Kronik rahatsızlığı olan ve/veya vücut'unun direnç'i zayıf olan kim varsa, hangi meslek grup'undan olur ise olsun "tehdit" altında.

Demem o ki:

Bunu söylemek varken, korku filmi'nden çıkma replik'lerle yayın yapmak, kime ne fayda!?

Nitekim...

Böyle bir durumda güvenle nasıl ilerleyeceğinizi, bu yazıda açıklıyorum...

Şu anda kendinize Covid-19 test'i yaptırmanız kolay değil.

Ancak yapıldıysa, bir gözetim programının parçası olarak test yapılıp yapılmadığı önemli.

Çünkü pozitif testli biriyle iletişim kurduğunuzda, kendinizi hasta hissediyorsunuz.

Covid-19'lu biriyle iletişimde olan insan; ateş, öksürük, tıkanıklık ve mide rahatsızlığı gibi, grip benzeri semptomları taşıyor.

Nüans?!

Bulaşıcı hastalıklar ve pediatri doktorları, çoğu insanın küçük semptomlara sahip olma şansının yüzde 80 ile yüzde 90 arasında olduğuna işaret ediyor.

Yani?!

Bu nedenle, enfekte olduğunuzda sakin kalmak için elinizden geleni yapın, daha sonra ne yapacağınız konusunda doktorunuzun tavsiyelerine uyun.

Hal böyleyken...

Neler yapmalıyız?!

İşte, bilim insanlarının önerileri:

1. Maske takın!

Bir cerrahi maske, eğer bulabilirseniz, enfeksiyon yaymanızı önlemek için yeterlidir.

Ameliyat maskeniz (N95) yoksa, bir sonraki en iyi şey, burnunuz ve ağzınız üzerinde bir eşarp veya bandana ile doğaçlama yapmaktır.

Bununla birlikte, kumaşlar, bu amaçla yapılmış maskeler, diğer insanları korumaz!?

Bu nedenle, bu doğaçlama çözümlere aşırı güvenmeyin.

Yüz korumanın amacı; çevrenizdeki diğer kişileri, öksürdüğünüzde ve/veya hapşırdığınızda, dışarı verdiğiniz damlacıkları solumaktan korumaktır.

Bu tür aktarımların çoğu 3 metre içinde gerçekleşeceği için etrafınızda olanları ve/veya oda arkadaşlarınızı, aile üyelerinizi maske takarak koruyabilirsiniz.

2. Kendinizi tecrit edin!

Test sonuçlarınız olumlu gelirse ve belirtileriniz evde olmanız için güvenli olacak kadar hafifse, yani nefes darlığı veya başka türlü ciddi hastalığınız yoksa,14 gün boyunca kendinizi evde izole etmelisiniz.

Başka?!

Kendinize ait bir odanız varsa, mümkün olduğunca orada kalın ve bir pencere açın, aralıklı bir şekilde havalandırın.

Başka?!

Paylaşılan herhangi bir ortamda öksürüklerinizi ve hapşırıklarınızı örtün!

Ellerinizi sık sık yıkayın, sterilize edin (özellikle kirli olduklarında, yemek hazırlamadan önce ve sonra, burnunuzu sildikten ve banyoyu kullandıktan sonra).

Yani?!

Kendinizi, birlikte yaşadığınız insanlardan tamamen koparmak neredeyse imkansız, ancak elinizden gelenin en iyisini yapın, kontrolünüz dışındaki şeyler hakkında endişelenmemeye çalışın.

3. Paylaşılan alanları temizleyin!

Diğer insanlarla yaşamak, genellikle mutfak ve banyoları paylaşmak anlamına gelir.

Yani?!

Hastayken, banyo yapabilirsiniz, bunu yapın.

Ancak eğer ayrı bir banyonuz yoksa, başkalarıyla da aynı banyo ve mutfak'ı paylaşıyorsanız, bu alanlardaki yüzeyleri en az günde bir kez çamaşır suyu veya ev dezenfektanı ile silin.

(Bir bez kullanıyorsanız, kullandıktan hemen sonra bir çamaşır kutusuna koyun, böylece diğerleri dokunmaz)

Başka?!

Virüs yüzeylerde birkaç gün yaşayabilir, bu nedenle çok fazla  dokunduğunuz yüzeylere daha çok dikkat edin.

Kapı kolları, buzdolabı kolları, mikrodalga veya diğer düğmeler, musluklar vb.

Başka?!

Kullanacağınız özel bir bulaşık veya el havlusu seçin, kimsenin görmeyeceği bir kancada veya odanızda tutun.

Demem şu ki:

Hayvanlar genellikle bir konfor kaynağıdır, ancak birçok evde, sevimli, mobil, dokunma yüzeyleri fazla olarak işlev görebilir. 

Yani?!

Evcil hayvanınızla temastan kaçının ve çabalarınıza rağmen temasınız varsa, evcil hayvan mendili, evcil hayvan kullanımı için güvenli etiketli bir bebek mendili veya ıslatılmış bir bezle temizleyin.

Yalnız yaşıyorsanız veya evinizdeki herkes hastaysa, tıbbi yardıma ihtiyacınız olacak kadar hasta olmanız durumunda, bir arkadaş planınızın olması iyi bir fikirdir.

4. İlaçları akıllıca kullanın!
Covid-19 enfeksiyonunun semptomları ve şiddeti, insanlar arasında yaş'a, diğer tıbbi koşullara, sigara öyküsüne ve diğer az anlaşılmış faktörlere bağlı olarak değişir.

Nitekim...

Enfekte olan çoğu insan, soğuk algınlığı veya grip benzeri semptomlar yaşar.

Bunlar arasında; göğüs veya burun tıkanıklığı, ateş ve öksürük (üretken veya kuru), mide rahatsızlığı, boğaz ağrısı veya baş ağrısı bulunur.

Ezcümle:

Bir ilaç alerjiniz yoksa ve/veya diğer ilaçlarla etkileşime girebilecek bir ilaç almadığınız sürece, ateş ve rahatsızlığı tedavi etmek için İbuprofen veya Asetaminofen, gece semptomlarına yardımcı olmak için NyQuil ve tıkanıklık için Psödoefedrin kullanmak muhtemelen güvenlidir.

Hasılı:

Diğer öksürük ve soğuk algınlığı ilaçları, günlük öksürük ve soğuk algınlığı için fazla bir şey yapmaz; bu nedenle, muhtemelen bir Covid-19 enfeksiyonu için de fazla yardımcı olmazlar.

Hülasa:

Alerjiniz veya astımınız varsa, mevsimsel olarak veya sadece göğüs gerginliğinizde veya egzersiz yaparken kullandığınız ilaçlar reçete edilebilir.

Bu ilaçları almak için her zamanki planınızı uygulayın ve önce sağlık uzmanınızla görüşmediğiniz sürece bunları durdurmayın.

Hastanede insanlara, genellikle düşük hareketlilik dönemlerinde akciğerleri sağlıklı tutmak için derin nefes alma uygulaması olan teşvik spirometrisi reçete edilir.

(Prosedürün evde uyarlanması, uyanıkken saatte 10 ile 15 derin nefes almayı, her nefes almayı 3 ila 5 saniye tutmayı, sonra yavaşça nefes vermeyi içerir)

Bunun daha şiddetli gelişme riskini azaltacağına dair herhangi bir veri olmamasına rağmen, ABD'li biliminsanı Tan öyle diyor?!

Tuzlu su gargaraları ve diğer stratejileri tavsiye eden tavsiye girdabı'na gelince; "Bu homeopatik önerilerin hepsi, sadece birisini daha rahat hale getirmek içindir" diyor Tan ve ekliyor:

"Virüsün daha hızlı ortadan kaldırılmasıyla hiçbir ilgisi yok."

Ayrıca, sigara içen veya bir vaper/elektronik sigara içicisi, kullancısı iseniz, şimdi bırakmak için iyi bir zaman; sonsuza kadar değilse, en azından daha iyi olana kadar?!

Nüans?!

Sigara içmek, daha ciddi akciğer enfeksiyonları ile ilişkilidir ve vaping, bu enfeksiyonların riskini artırabilecek akciğer hasarına neden olabilir; bırakmak pnömoni gelişme riskini azaltır.

Kaldı ki, meslek grup'ları ya da yaş'tan bağımsız realite şudur:

Coronavirüs öldürmüyor, krononik rahatsızlığı olanlar ve/veya direnç'i zayıf olan kim varsa, yoğun bakım'a düşürüyor.
Vücudun direnme kabiliyetine göre kimi iyileşiyor, kimi ölüyor.

5. Eğer hastalanırsan, yardım al!
"Hafif hastalığı olan insanlar, genellikle birkaç gün sonra kendini daha iyi hissetmeye başlar" diyor, Tan.

Ancak bazı insanlar, bir haftadan uzun süre hasta kalır ve semptomlardaki ilk iyileşmeden sonra bazen daha da kötüleşir!?

Yani?! 

Bu "çift tepe" semptom paterninde; kötüleşen öksürük, yeni üretken bir öksürük, yüksek ateş, artmış göğüs ağrısı veya gerginliği, diğer semptomlar olabilir.

Başka?!

Bu durumda birkaç şey olabilir:

Vücudun sadece virüsle savaşması zaman alıyor olabilir; virüsün (özellikle akciğerlerin) zayıflattığı vücudun bazı kısımlarında yeni bir bakteriyel enfeksiyon görülebilir ve/veya viral enfeksiyonun kendisi, kalıcı, kötüleşen semptomlara neden olan kalp veya akciğerlerde değişikliklere neden olabilir.

Daha iyisi yerine kötüleşirseniz, daha fazla değerlendirme ve tedaviye ihtiyacınız olabilir?!

Sözün özü:

Ateş ve kötüleşen öksürük gibi belirtiler için doktorunuzu arayın.

Ancak nefes darlığı, göğüs ağrısı veya basınç, konfüzyon veya mavi dudaklar gibi tehlike belirtileri geliştirirseniz, yoğun bakımı aramanız gerekir.

Gitmeden önce, orada bulunan personelin kendilerini ve diğer hastaları korumaya alması için Acil Servis veya Yoğun Bakım merkezine başvurun.

112'yi ararsanız, aradığınızda Covid-19'a sahip olduğunuzu bildirin.

6. Komşularınızı tanıyın!

Yalnız yaşıyorsanız veya evinizdeki herkes hastaysa, tıbbi yardıma ihtiyacınız olacak kadar hasta olmanız durumunda, bir arkadaş planınızın olması iyi bir fikirdir.

Birkaç komşuyu tanıyın veya yakındaki bazı arkadaşlarınızla iletişim kurun.

Onlarla günlük olarak (bir mesaj veya telefon görüşmesi yoluyla veya en az altı metre uzakta) veya daha sık isterseniz, kontrol etmek için bir plan yapın.

Eğer hastalanırsanız, gideceğiniz sağlık kurumunu seçin ve telefon numarasını kolayca bulacağınız bir yerde saklayın.

Oraya nasıl gideceğinizi düşünün ve planlarınızı arkadaşınızla paylaşın.

Sağlık Bakanlığı, taksiler dahil toplu taşıma araçlarından kaçınmayı önerdiğinden, bir ambülans çağırmak en iyisidir.

Ayrıca, sosyal ağlar yiyecek ve ilaç almanıza yardımcı olabilir.

Evde sıkışıp kaldığınızda, insanlara ulaşmaktan korkmayın.

Ezcümle:

"Hepimizin insan olduğunu umuyorum" diyor, Tan:

"İnsan olmanın bir parçası olarak, birisinden size yardım etmesini isteyebilirsiniz.

Ve eğer gerçekten başınız belada olursa, insanlar bunu yaparlar."