ADLİ BİLİMCİLER DERNEĞİ ADLİ VETERİNER HEKİMLİK KOMİSYONU

Prof. Dr. Gültekin YILDIZ1

Prof. Dr. İ. Hamit HANCI2

Prof. Dr. Emine Ümran BOZKURT3

1 Veteriner Hekim. Adli Bilimciler Derneği Adli Veterinerlik Hekimlik Komisyon Başkanı

2 Adli Tıp Uzmanı. Adli Bilimciler Derneği Başkanı

3 Veteriner Hekim. Adli Bilimciler Derneği Adli Veteriner Hekimlik Komisyon Üyesi.

2018 ve 2019 yılında yapılan basın bildirilerinin güncellenmiş halidir.

Ülkemizde başıboş köpek saldırıları büyük bir problem olmaya devam etmektedir. Sağlık Bakanlığı verilerinde 2008-2021 yılları arasındaki kuduz riskli temas sayısı 2 milyon 959 bin 338 oldu.Yetkililer, son iki senede ise kuduz temaslı kişi sayısının 500 bini bulabileceğini söyledi. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) bu yüzden Türkiye'yi en riskli ülkeler arasında görüyor. ABD ve İngiltere gibi ülkeler de Türkiye'ye seyahat eden vatandaşlarına "Sokaklarda çok köpek var. Dikkatli olun" uyarısında bulunuyorlar. Son 15 yılda yaklaşık 3,5 milyon kişi köpek saldırısına uğradı. 2008-2021 yılları arasında kuduzdan ölen kişi sayısı ise 22 kişidir.

2023 yılında yoğun bakımda yata çocuk önemli bir gündemolmuştur. Aralık 2023 yılı sokak hayvanları olayları artan ivme ile devam etmiştir. Ankara halkı ‘Ankara’daki temel sorunlar nelerdir’ dendiğinde ‘başıboş sahipsiz köpekleri’ ilk üçe yerleştirmiştir. Ankara'nın Keçiören ilçesinde başıboş sokak köpeklerinin saldırısına uğrayan 9 yaşındaki çocuğun yaşamsal bulguları nihayet stabil hale gelmiş ve solunum makinesinden ayrılmıştır. Yılmaz'a fonksiyonlarını geri kazanabilmesi için rehabilitasyon programı uygulanmaktadır. Ankara'nın Mamak ilçesinde kızını korumak için koşarken kucağındaki çocuğuyla yere düşen baba ve 1 yaşındaki çocuğu feci şekilde yaralanmıştır.Ankara'nın Polatlı ilçesinde bisiklet süren 9 yaşındaki bir çocuğa başıboş köpek saldırmıştır. Çevredeki vatandaşlar sayesinde çocukköpeğin saldırısından kurtarılmıştır. Çocuğun sağ ayağı yaralanmıştır. Ankara'da okula giderken başı boş köpeklerin saldırısına uğrayan 16 yaşındaki AFT'in ailesi, Çankaya Belediyesine dava açmaya hazırlanmıştır. Buna karşın Ankara'da 10 yaşındaki bir çocuğun sokak köpeklerinin saldırısına uğrayarak ağır yaralanması üzerine Ankara Büyükşehir Belediyesi ekipleri bir sokak köpeğini almaya çalışırken gerginlik yaşanmıştır. Başıboş köpeklerin saldırılarına uğrayan çocuklar yaralanırken, aileler yerel yönetimlerden çözüm talep etmektedir. Ankara'da yaşanan köpek saldırısı Meclis gündemine gelmiştir.

Muş'un Varto ilçesinde yaşayan 79 yaşındaki kadın sahipsiz köpeklerin saldırısı sonucu yaralanmıştır. Beylikdüzü'nde evde beslenen pitbull, iki çocuğa saldırarak yaralamıştır. Diyarbakır'ın Yenişehir ilçesinde sahipsiz köpeğin saldırısına uğrayan 13 yaşındaki çocuk yüz, el ve kalçasından yaralanmıştır. Karabük Mesleki Eğitim Merkezi'ne gitmekte olan 14 yaşındaki KKY, yolda yürürken sahipsiz köpeğin saldırısı sonucu bacağından ısırılmış, hastaneye götürülen çocuğa kuduz aşısı yapılmıştır.Edirne'de seyir halindeyken aniden önüne çıkan başıboş sokak köpeğine çarpan motosiklet sürücüsü yaralandı.

Soğuk havadan kaçan sokak köpekleri Göztepe Prof. Dr. Süleyman Yalçın Şehir Hastanesi'ndeki hasta kabul alanına girmiştir. Karayolu üzerine terk edilen onlarca başıboş köpekler Bayburt-Erzurum kara yolu Kop Dağı Geçidinde karayollarına ait bakımevi civarında tehlike saçmaktadır.

Şanlıurfa Siverek‘te köpeğini gezdirirken bir sokak köpeğinin saldırısına uğrayan ve kuduz teşhisi konulan köpeğinin ısırdığı LS tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybetmiştir. Bitlis'in Adilcevaz ilçesinde, 11 yaşındaki ME başıboş köpeklerin ısırması sonucu kuduz tanısıyla tedavi gördüğü hastanede yaşamını yitirmiştir. Türkiye'de 2021 yılında "kuduz riskli temas" sebebiyle 250 bin kişi tedavi olmuştur. Bir yılda kuduzdan Türkiye, Asya ve Afrikada 60 binden fazla insan ölmektedir

Sahipsiz köpeklerin kısırlaştırılması oranının düşük olduğu, Türkiye'deki başıboş köpek sayısının 40 milyon civarına çıkabileceği, yılda en az 1,5 milyon köpeğin kısırlaştırılması gerektiği ifade edilmiştir.

Buna karşın kedi ve köpeklere yapılan eziyet ve vahşice davranışlar da artıyor. Kırklareli'nde "Köpük" isimli yavru köpeği işkence ederek öldüren FB, haftada iki gün barınakta hayvanlarla ilgilenmesi koşuluyla serbest bırakıldı.

Cins kedi ve köpek üretimi sokak hayvanlarının artışını ve eziyetlerini artırmıştır. İstanbul'un Bakırköy ilçesinde, markete önüne bırakılan evcil köpeği sabıkalı suçlu firari taksi sürücüsüçalmış ve arkasından yakalanmıştır.

Güney Kore'de iktidar partisi köpek eti yemeyi yasaklamayı ve hayvan hakları konusundaki farkındalığın arttığı bir ortamda eski gelenekle ilgili tartışmalara son vermeyi hedefliyor.

Sadece kısırlaştırma ve küpelemenin sokak hayvanlarımıza sahip çıkmak olmadığı bilincinin de yerleşmesi gerekmektedir. Bu konuda halkın bilinçlenmeli ve küpeli olarak gördüğü hayvan için sahipli hayvan gibi davranmamalıdır. Her belediye kendi alanlarındaki sahipsiz hayvan sayısını bilmelidir. Başıboş üremenin azalması için sokak hayvanları için kısırlaştırma başarısı önemlidir.

Barınak bakımevleri kapasiteleri açısından dezavantajdır. Hayvan haklarını korurken yalnızca kuralları işletmenin ötesinde anlık çözüm de üretebilen yetkili birimler oluşturulmalıdır.

Okullara marketlere alışveriş merkezlerine algıyı artırıcı basılı yayınlar asılmalı, dağıtılmalı ve halkımız çözüm için uzman destek almak konusunda nereye ulaşabilecekleri konusunda da bilinçlendirilmelidir.

Serbest veteriner hekimlerimizden de gönüllü olarak yardımcı olacaklara ulaşım yolları insanlara söylenmelidir.

Her ev ya da her birey kendi başına çözüm bulmaya çalıştıkça konunun uzmanca çözümü gerçekleşmeyecek, geçici ve o anlık çözümlerle zaman geçirilecektir.

Hayvanları Koruma Kanunu”nda değişiklik ile hayvanların mal statüsünden çıkarılıp hayvana zarar verme suçu “mala zarar verme” değil, “cana zarar verme” yaklaşımı altına girmiştir. Hayvan Öldürme, Kötü Muamele ve İşkence suçu yalnızca sahipli değil, sahipsiz hayvanlar içinde kabul edilmiştir.

Kedi ve köpek gibi evcil hayvanların sokaklarda başıboş gezmesi halk sağlığı ve güvenliği için büyük tehdit oluşturduğundan Avrupa da hayvan hakları, halk sağlığı ve güvenliği temelinde düzenlemeler yapıldığı için sokak köpekleri ve bunlara bağlı kuduz vakaları yoktur.

Ülkemizde veteriner hekimler çok tecrübelidirler. 1882’de Pasteur kuduz aşısını bulduğunda, Padişah 2. Abdülhamit’in, aşı ile ilgili eğitimi almaları için Paris’e gönderdiği Baytar Hüsnü Bey’ den başlayarak 1900’lü yılların başından itibaren 100 yıl boyunca 2000’li yıllara gelinceye dek aralıksız olarak Veteriner Kontrol ve Araştırma Enstitülerinde çok sayıda viral, bakteriyel ve paraziter aşı geliştirilmiştir. Bu üretimler devam etmelidir.

Hayvanları Koruma Kanunu ile kedi ve köpek sahiplerine, hayvanlarını dijital kimliklendirme yöntemiyle kayıt altına alma zorunluluğu getirildi. 1 Ocak 2023 itibariyle hayvanlarını dijital kimliklendirme yöntemiyle kayıt altına almayanlara para cezası kondu. Yaşam çevremizde çip takılmamış başıboş köpekler kalmamalıdır.

Sonuç olarak: HAYVAN HAKLARI VE TOPLUM GÜVENLİĞİ arasındaki hassas denge çok dikkatle izlenmelidir.

Sahipsiz hayvan olmaması için daha önce 11.01.2019 da Basın Bildirisinde belirttiğimiz adımlar önemlidir.

Kamuoyuna saygıyla duyurulur.

Adli Bilimciler Derneği

Adli Veteriner Hekimlik Komisyonu.

16.12.2023

26.6.2018 tarihli ve Adli Bilimler Dergisi nde de yayımlanan ÖNCEKİ BASIN BİLDİRİSİ

ADLİ BİLİMCİLER DERNEĞİ ADLİ VETERİNER HEKİMLİK KOMİSYONU

Prof. Dr. Gültekin YILDIZ1

Prof. Dr. İ. Hamit HANCI2

Prof. Dr. Emine Ümran BOZKURT3

Doç. Dr. Gülsüm ÖZYİĞİT4

Adli Bilimler Dergisi / Turkish Journal of Forensic Sciences, 17 (2): 49 - 49; 2018

1 Veteriner Hekim. Adli Bilimciler Derneği Adli Veteriner Hekimlik Komisyon Başkanı

2 Adli Tıp Uzmanı. Adli Bilimciler Başkanı

3 Veteriner Hekim. Adli Bilimciler Derneği Adli Veteriner Hekimlik Komisyon Üyesi.

4 Veteriner Hekim. Adli Bilimciler Derneği Adli Veteriner Hekimlik Komisyon Üyesi.

Son günlerde masum hayvanlara yönelik şiddet olayları kamuoyuna da yansıyarak toplumumuzda

büyük bir üzüntü ve tepkiye neden olmuştur. Ülkemizde birlikte yaşadığımız, hayatımızı, renklendiren ve kolaylaştıran hayvanların rahat ve güvenli bir yaşam sürmeleri, tehlikelerden

korunmaları, insanlarla birlikte sağlıklı yaşamalarının sağlanabilmesi amacıyla yapılması

gereken düzenlemeler ile ilgili görüşlerimizi kamuoyuna arz ederiz.

Hayvanları Koruma Kanunu olarak da bilinen 5199 sayılı kanunun amaçları doğrultusunda

ve hayvanların korunmasına ve rahat yaşamalarına ilişkin temel ilkeler çerçevesinde

aşağıda sıralanan tedbirlerin alınması ve değişikliklerin yapılması gerekmektedir:

1. “Hayvanları Koruma Kanunu”nun adının “Hayvan Hakları Kanunu” olarak değiştirilmesi;

2. Adı geçen kanunun içeriğine uygun olarak sahipli ve sahipsiz tüm hayvanların takiplerini

mümkün kılan ve kimlik, sağlık ve sahip bilgilerini içeren mikroçip takılmasının zorunlu hale getirilmesi;

3. Mikroçip takılması ve izlenme ile ilgili altyapının ilgili bakanlık aracılığıyla oluşturulması

ve yetkili Veteriner İşleri Müdürlükleri tarafından yürütülmesi,

4. Hayvan sahipleri başta olmak üzere insanların sahipli ve sahipsiz hayvanlara karşı

davranışlarının, hayvanların bakım ve beslenmelerinin nasıl olması gerektiği konularında temel düzeyde eğitimler verilmesi (belediye, okul, üniversitelerde, veteriner muayenehanelerinde olabilir)

5. Sahipli hayvanlara temel itaat eğitimlerinin verilmesi;

6. Çoğaltılması sağlık vb nedenlerle uygun olmayan hayvanların üremelerinin kontrol altına alınması için gerekli tedbirlerin alınması ve halkın bu konuda bilinçlendirilmesi;

7. Sahipsiz hayvanların sahiplendirilmesi;

8. Hayvan Refahı konusunda bir mevzuat oluşturulması;

9. Ülke çapında hayvan haklarının korunması için yetkili bir referans birimi (merkezi,

komitesi, federasyonu oluşturulması)

10. Mevcut Hayvanları Koruma Kanunu’nda belirtilmiş, bu kanun hükümlerine aykırı davrananlara verilecek cezalar ile ilgili yeniden bir düzenleme yapılarak verilecek cezaların ağırlaştırılması,

Ülkemizin sahip olduğu başta hayvan varlığı olmak üzere maddi değerlerin korunması yanında sahip olduğumuz insani, tarihsel ve kültürel mirasın korunması için de zaruret arz etmektedir.

Kamuoyuna saygıyla duyurulur.

Adli Bilimciler Derneği

Adli Veteriner Hekimlik Komisyonu.

26.6.2018

Adli Bilimler Dergisi / Turkish Journal of Forensic Sciences, 17 (2): 49 - 49; 2018