Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu, politika faizini 100 baz puan indirerek yüzde 14'ten yüzde 13 seviyesine çekti. Sürpriz hamlenin ardından Merkez Bankası, Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ'inde değişiklik yaptı.

Dün gece yayımlanan karar sonrasında Ekonomist Atilla Yeşilada'dan çarpıcı yorum geldi. Yeşilada, "Serbest piyasa son buldu" dedi.

Para Analiz’de, “FÖŞ’ten ilk yorum: TCMB’den gece yarısı saldırısı” başlıklı bir yazı kaleme alan Yeşilada şu ifadeleri kullandı:

"TCMB gece yarısı websitesine koyduğu bir genelge ile kredi pazarında da serbest piyasa uygulamasına son verdi. Artık bankaların kime, nasıl ve kaç faizle kredi vereceğine de TCMB karar verecek. Aşağıda detaylarını sunacağım yeni zorunlu karşılıklar genelgesi, Berat Albayrak döneminde BDDK eliyle hayata geçirilen ve hem bankalar hem de kredi kullanan şirketler tarafından nefret konusu olan Varlık Rasyosu’ndan geri kalmıyor.

Bu yorumda İtalik paragraflar yorumum kalanı TCMB genelgesinden alıntılardır. Bakalım TCMB ne buyurdu:

'Para Politikası Kurulu 18 Ağustos 2022 tarihli duyurusunda kredilerin büyüme hızı ve erişilen finansman kaynaklarının amacına uygun şekilde iktisadi faaliyet ile buluşmasının yakından takip edildiğini, son dönemde belirgin şekilde açılan politika-kredi faizi makasının parasal aktarımın etkinliğini azalttığını belirtmiştir. Bu çerçevede Kurul, parasal aktarım mekanizmasının etkinliğini desteklemek üzere, makroihtiyati politika setinin daha da güçlendirileceğini, değerlendirme süreçleri tamamlanan kredi, teminat ve likidite politika adımlarının da kullanılmaya devam edileceğini kamuoyu ile paylaşmıştır.'

Yani, bankalar Erdoğan rejiminin Yeni Ekonomi Modeli’yle tutarlı krediler vermiyor. Biz de buna çare bulduk. Nedir o çare?

Aşağıda sıralanan amaçlarla kredi verebilirsiniz, karışmayız:

'KOBİ tanımına giren işletmelere kullandırılan krediler Esnaf kredileri. İhracat ve yatırım kredileri. Tarımsal krediler. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ekindeki (I), (II), (III) ve (IV) sayılı cetvellerde yer alan kurum ve kuruluşlar ile kamu iktisadi teşebbüsleri ve bunların müessese, bağlı ortaklık ve iştiraklerine kullandırılan krediler. Kurumsal kredi kartları Mali kuruluşlara kullandırılan krediler.'

(TCMB’nin bankacılık sistemine 23 Nisan Bayramı armağanı genelgeden) Faakkkkat, ayağınızı denk almaz da, başka alanlarda kredi kullandırma terbiyesizliği yaparsanız, cezanız ağır olacak:

Yapılan değerlendirmeler neticesinde, 23 Nisan 2022 tarihli duyuruda belirtilen zorunlu karşılığa tabi krediler için:

a) Yüzde 20 düzeyinde uygulanan zorunlu karşılık tesisinin, uygulamanın etkinliğinin arttırılması amacıyla bankalar için yüzde 30 oranında menkul kıymet tesisi ile ikâme edilmesi,

b) 30 Aralık 2022 tarihi itibarıyla 29 Temmuz 2022 tarihine göre yüzde 10 kredi büyüme oranını aşan kredi tutarı kadar menkul kıymetin bir yıl boyunca tesis edilmesi,

c)Hariç tutulan kredi türlerinin harcama mukabili kullandırılmaması halinde menkul kıymet tesisine tabi olması kararlaştırılmıştır.

Nasıl bir ceza bu? “İstenmeyen türde” kredi veren bankaların toplama kredi maliyeti mevduat faizinin kat be kat üstüne çıkacak, bunlardan zırnık kar elde edemeyecekler.

Yetmez! Bu ahlaksızlara bu ceza da yetmez. Belki niyetimiz anlaşılmaz da yine kredi verirler bu namussuzlar diye, ek cezalar da getirdik size:

'Ayrıca,

d) Tebliğ yayımı tarihinden itibaren 2022 yıl sonuna kadar kullandırılacak ticari nitelikteki kredilerde Merkez Bankası tarafından yayımlanan yıllık bileşik referans oranın
1,4 katı üzerinde yıllık bileşik faiz oranıyla kullandırılacak kredi tutarının yüzde 20’si

1,8 katı üzerinde yıllık bileşik faiz oranıyla kullandırılacak kredi tutarının yüzde 90’ı

nispetinde menkul kıymet tesis edilmesine karar verilmiştir. Bu genelge ile tamamen maksadın tersine olarak parasal aktarım mekanizmasının ebesinin gül bahçesine toksik gübre döküldü.

Bankalar artık kredi verirken kılı kırk yaracaklar, olur da ek menkul kıymet tesisi gerekir diye, kredi hacmini azaltacaklar.

Kredi faizleri yükselecek.

Eğer TCMB’nin 'caiz gördüğü' şirketlerin kredi riski yüksekse, bunlara hiç kredi verilmeyecek."