Değerli okurlarım, 2020 yılı başlarında tüm Dünyayı etkisi altına alan Covid-19 Pandemisi tüketici alışkanlıklarını oldukça değiştirmiştir. Bu yazımda, ülkemizde e-ticaretin hangi boyutlara ulaştığını, rakamları ile birlikte sizlere aktarmaya çalışacağım.

Uygulanan kısıtlamalar tüketicilerin alışverişlerde internet ortamını daha sık kullanılmasını sağlamıştır. Konut, işyeri, arsa, taşıt, mobilya, elektronik eşya, giyim, kozmetik ve son olarak oldukça artış gösteren gıda ve yiyecek alışverişlerinde sıklıkla kullanılmaya başlanmıştır. Tabi bu durum mağazacılık sektörünü hızlı bir şekilde e –ticaret ile tanıştırmıştır.

Covid-19 Pandemisi sırasında birçok küçük ve orta ölçekli işletmeler zor günler geçirdi. Uygulanan sokağa çıkma yasaklarında esnaf kepenk kapatmak zorunda kaldı. Bunlarda bazıları geçici olarak yasaklar boyunca kapalı kaldı ancak bazı işletmeler ayakta kalamadı ve iş yerlerini kapatmak zorunda kaldılar.

E – ticaret bu sisteme geçen işletmelerin kendilerini tanıtmalarına ve kargolar veya kuryeler üzerinden satışlarına devam etmelerini sağladı. Birazdan aşağıda yazacağım verilerde bunu daha net görebiliriniz.

Türkiye’de e – ticaret, 2019 yılında % 66 artış göstermiş ve 136 Milyar Türk Lirasından, 226 Milyar 200 Milyon Türk Lirasına yükselmiştir.

2020'de kaydedilen e-ticaret tutarının, 207 Milyar Lirayla % 91,4’ünün yurt içi harcamalardan, 9,3 Milyar Lirayla % 4,2’sinin diğer ülkelerin Türkiye e-ticaret sitelerinden yaptığı harcamalardan, 9,9 Milyar Lira ile % 4,4’ünün ise yurt dışından yapılan alımlardan oluşmuştur.

Toplam e-ticaret içindeki perakende ticaretin payının ise % 64 olduğunu söyleyebiliriz.

E – ticarette sipariş adetlerinin 2019 yılına göre % 68 artışla 1 Milyar 366 Milyondan 2 Milyar 297 Milyona çıkmıştır.

Haziran - Aralık 2020 dönemi için, yani 6 aylık bir dönem için ülkemiz genel ihracat rakamı 108 Milyar 71 Milyon Dolar iken, aynı dönemde e-ihracat rakamımız 1 Milyar 421 Milyon Dolar olarak gerçekleşmiştir.

Söz konusu altı aylık dönemde e-ihracatın genel ihracata oranı ise % 1,3 olarak tespit edilmiştir.

E-ticaret hacminin genel ticarete oranı 2019 yılında % 9,8 iken, 2020 yılında % 5,9 puan artışla ortalama % 15,7’ye yükselmiştir. Bu oranın yıl içinde mayıs ve kasım aylarında olduğu gibi % 19’a kadar çıktığı da görülmektedir.

Gelişmiş ülkelerin ortalaması % 12,3 civarındadır. Bu durum Türkiye’nin bu konuda oldukça hevesli ve başarılı olduğunu göstermektedir.

Türkiye’de e – ticarette artış gösteren alanlar;

• Beyaz eşya : % 129
• Giyim, ayakkabı ve aksesuar : % 38
• Elektronik : % 56
• Yemek : % 61
• Ev, bahçe, mobilya ve dekorasyon : % 105
• Gıda – süpermarket : % 200
• Eğitim ve danışmanlık : % 43
• Çiçekçilik : % 100
• Metalürji ve kimya : % 189

Türkiye’de e – ticaret üzerindeki ödemelerin;

• Kredi Kartı, Banka Kartı, Ön Ödemeli Kartlar : 138,4 Milyar Türk Lirası
• EFT / Havale : 80,4 Milyar Türk Lirası
• Kapıda Ödeme : 7,4 Milyar Türk Lirası

Olarak açıklanmıştır.

Toplam site ziyaretlerinin e-ticarete dönüşüm oranı % 1,8 ve dünyada dönüşüm oranı ise % 2,6 olarak tespit edilmiştir.

Aracı hizmet sağlayıcılar üzerinden alışveriş yapanların;

% 42’sini kadınlar,

% 58’ini erkekler oluşturmuştur.

Türkiye’deki kullanıcıların % 63’ü aracı hizmet sağlayıcılardan alışveriş yaparken mobil uygulama kullanmayı tercih etmektedirler. Bu oran dünyada % 66’dır. Bu da ülkemizde akıllı telefonların ve mobil uygulamaların kullanımındaki yaygınlığa işaret eder ki bu % 75'i bulmakta ve önemli bir gösterge olarak karşımıza çıkmaktadır.

Elektronik ticaret yoluyla gerçekleşen alışverişlerin;

% 35’ini İstanbul,

% 11’ini Ankara,

% 6’sını İzmir'de yaşayan kullanıcılar gerçekleştirmiştir.

Bu illeri % 3 ile Bursa ve Antalya'nın takip etmektedir. Anadolu’da henüz fazla yaygınlaşmamıştır. Bunların sebeplerinden birisi yaş farkıdır ve aynı zamanda kargo şubelerinin azlığıdır.

Türkiye’de gerçekleşen tüm kargo ve kurye işlemlerinin yüzde 60’ını e-ticaret gönderileri oluşturmaktadır.

E - ticarette ortalama sepet tutarının 98 lira 50 kuruş olarak gerçekleştiği görülmektedir. Sektörel olarak ortalama sepet tutarı konaklama sektöründe 2 bin 558 lira, hava yollarında 902 lira, giyim, ayakkabı ve aksesuar sektöründe 223 lira, elektronikte 177 lira olarak gerçekleşmiştir.

E - ticaret harcamalarının % 74’ü peşin ödeme yapılarak, % 26’sı ise taksitli ödeme imkanı kullanılarak gerçekleşmiştir. Sektörel olarak bakıldığında ise ev ve dekorasyonda % 69, beyaz eşyada % 43, elektronikte % 33, giyimde % 26, seyahatte % 17, konaklamada % 15, hava yollarında % 12 taksitli işlem tercih edilmiştir.

E - ticarette “güven damgası" uygulaması kapsamında bugüne kadar 35 e-ticaret sitesinin bu damgayı aldığı görülmektedir.

Ülkemizde halihazırda e - ticaret faaliyetinde bulunan 256 bin 861 işletme bulunmaktadır. 2019'da bu rakam 68 bin 457 idi. Burada % 275 gibi muazzam artış, e-ticaretin ülkemizde ne kadar dinamik bir şekilde geliştiğinin göstergelerinden birisidir.

İşletmelerin % 72'si yalnızca bir pazaryerinde satış yapmayı, % 14'ü iki pazaryerinde satış yapmayı tercih etmektedir. % 8'i 3 pazaryerini, % 2'si de 4 pazaryerini tercih ederek satış gerçekleştirmektedirler.

E - ticaret faaliyetini yürüten işletme sayısının en fazla olduğu ilimiz % 43 ile İstanbul'dur. Bunu sırasıyla Ankara % 9, İzmir % 7, Bursa ve Antalya % 4'er, Konya % 2 ile takip etmektedir."

Hoşçakalın,

Prof.Dr.Seyithan Deliduman