Dünya Sağlık Örgütü (WHO) denetçileri, Çarşamba günü Çin'in Wuhan kentinde bir laboratuvarı ziyaret etti. Amerikalı yetkililer, Corona virüsünün kaynağının bu laboratuvar olabileceğini öne sürmüştü.

Dünyanın en tehlikeli hastalıklarıyla ilgili araştırmalar yapan Wuhan Viroloji Enstitüsü'nün teftişi, Corona virüsü pandemisinin kaynağını araştırmak için Çin'de bulunan WHO ekibinin en dikkat çeken uğrak noktalarından biri. Çin'in pandeminin ilk yılında ertelediği hassas ziyaret, Corona virüsünün hayvanlardan insanlara nasıl bulaştığını ortaya çıkarmayı amaçlıyor.

Ancak aradan uzun zaman geçmesi nedeniyle WHO uzmanlarının neyi ortaya çıkarmayı umduklarına ilişkin soru işaretleri var.

Çarşamba sabahı WHO uzmanlarını taşıyan araçlar Wuhan Viroloji Enstitüsü'ne giriş yaptı. Konvoyun başındaki araç, gazetecilerin sorularını yanıtlamak üzere enstitünün girişinde kısa süreliğine durakladı.

WHO ekibinden Peter Daszak, uzmanların "çok verimli geçecek bir günü ve sorulması gerektiğini bildikleri tüm soruları sormayı dört gözle beklediklerini" söyledi.

Uzmanlar, ilk kez Çin'in Wuhan kentinde ortaya çıkan ve dünya çapında iki milyondan fazla insanın ölümüne neden olan Corona virüsünün kaynağının yarasalar olduğunu; ancak insanlara başka bir memeli hayvan aracılığıyla bulaştığını düşünüyor.

Bu sorulara şimdiye kadar net bir yanıt bulunmuş değil.

Pandeminin başında virüsün Wuhan'daki laboratuvardan dışarıya sızmış olabileceğine ilişkin tahminler yürütülmüş, ancak bu teoriyi destekleyen kanıtlar ortaya konamamıştı.

Laboratuvar teorileri

O dönemde ABD Başkanı olan Donald Trump ve destekçileri bu söylentileri komplo teorileriyle büyütmüş ve Çin'in virüsün laboratuvardan sızmasına kasten yol açtıklarını ima etmişti.

Dönemin Dışişleri Bakanı olan Mike Pompeo geçen yıl, virüsün laboratuvardan kaynaklandığına ilişkin "ciddi kanıt" olduğunda ısrar etmiş; ancak herhangi bir kanıt sunmamış ve bu iddiadan emin olmadığını kabul etmişti.

Çin devlet televizyonu CGTN, WHO ekibinin "ulusal biyogüvenlik laboratuvarını ziyaret ederek gündelik çalışmalar, uluslararası bilimsel işbirliği, salgın hastalıklarla mücadele ve bu konudaki katkılar hakkında enstitüdeki uzmanlarla fikir alışverişinde bulunacağını" bildirdi.

Çin, gerek ülke içinde gerekse yurtdışında, ilk patlak verdiği dönemde salgını olduğundan önemsiz gösterdiği ve hastalık 2019’ın Aralık ayında Wuhan'da ilk kez ortaya çıktığında verileri gizlediği gerekçesiyle eleştirilere maruz kaldı.
Ancak WHO ekibinden Daszak, Salı günü bir hayvan hastalıkları kontrol merkezine giderken gazetecilere yaptığı açıklamada, ziyaretin "çok iyi" gittiğini söyledi.

Öte yandan Çin, dikkatleri salgından sonraki toparlanma sürecine çekmeye çalışıyor. WHO ekibi, Wuhan'da Cumartesi günü, Çin'in pandemiden kurtuluşunu kutlayan bir propaganda sergisini gezdi.

Ekip Pazar günü ise bir yıldan uzun süre önce Corona virüsünün ilk enfeksiyon vakalarına yol açtığı balık pazarına gitti. Peter Daszak, pazarın "kritik bir nokta" olduğunu söyledi.

Wuhan'daki laboratuvarın başkan yardımcısı ve Çin'in yarasa virüsleri konusunda önde gelen uzmanlarından Shi Zhengli, 2020’nin Haziran ayında Scientific American dergisine verdiği söyleşide, virüsün laboratuvardan sızmış olabileceği ihtimalinin ilk başta kendisini kaygılandırdığını söylemiş, bu sözler bazı şüphelere yol açmıştı.

Ancak Shi, daha sonra yapılan kontrollarda, salgına yol açan Corona virüslerinin hiçbirinin genetik diziliminin laboratuvardaki virüslerle uyuşmadığının ortaya çıkarıldığını söylemiş; "Günlerdir gözüme uyku girmiyordu" demişti.

Çin devlet medyasına göre viroloji uzmanı Shi, daha sonraki açıklamasında "Yeni Corona virüsünün laboratuvarla hiçbir bağı olmadığı konusunda hayatım üzerine bahse girerim" ifadelerini kullanmıştı.