Ziraat Bankası'nın Demirören Holding'e verdiği ancak tahsilatında güçlük yaşadığı krediler zaman zaman gündeme geliyor. Bankanın birçok krediyi geri almakta zorlandığı Sayıştay denetiminde tespit edildi. Bunlardan biri ise 6 milyon liradan fazla kredi riski bulunan bir grubun kredi limitinin 30 milyon dolara yükseltilmesine ilişkin oldu.

Banka Erken Uyarı Sistemi'nde, bu grupla ilgili 2014'ten bu yana takip, icra, çek yasaklılıgˆı, kars¸ılıksız çek, bloke, kart gecikmesi, vadesi geçen kredi, ihtiyati tedbir gibi çok sayıda olumsuz kayda rastlanmıştı. Independent Türkçe'den Cihat Arpacık'ın haberine göre, 2014-2015 yıllarında 13 banka ve finans kuruluşu bu firmadan alacaklarını zarar niteliğindeki kredi olarak değerlendirerek tasfiye olunacak alacaklar hesabına aktarmıştı.

2019'a gelindiğinde grup bünyesindeki 11 firmanın 9'u faal değildi. Grup şirketlerinin 2'si ise HES projesi kapsamında elektrik üretmeye devam ediyordu. Haziran 2021'de ise enerji santrali is¸leten 2 firma dıs¸ında nakit akıs¸ı yaratabilecek bas¸ka faaliyeti kalmamış, grup yüksek mali borçlanma neticesinde kur ve faiz riskine maruz kalmış, yönetim etkinsizligˆi sebebiyle digˆer yatırımları yarım bırakılmıştı.

Banka, alacaklarını tahsil etmek için haciz işlemi başlattı ancak firma yetkilisi temlik kapsamındaki şirket alacaklarını usulsüz yollarla kaçırmaya çalıştı. Ziraat Bankası bunun üzerine konuyla ilgili nitelikli dolandırıcılık suçlamasıyla savcılığa suç duyurusunda bulundu ancak savcılık takipsizlik kararı verdi. Sayıştay raporunda, bankanın temlik ettiği elektrik üretim gelirlerinin firma yetkilisi tarafından üçüncü kişilere gizlice satılmasına yönelik girişimler olduğu yazıldı.

60 MİLYON DOLAR TAHSİL EDİLEMEDİ

Benzer bir durum da bir inşaat projesinde yaşandı. Yapımına bas¸ladıktan sonra 3 yıl içinde tamamlanması planlanan proje ins¸aatı, imara aykırı is¸lemler bulunması nedeniyle belediye tarafından durdurulmuş, 18 ay boyunca çivi bile çakılmayan inşaat nedeniyle firma finans problemleri yaşamaya başlamıştı.

Firmaya kredi kullandıran özel ticari bankalardan birine projenin 10 kattan olus¸an ofis bölümü 55 milyon ABD doları bedelle devredilmis¸, ins¸aatı üstlenen tas¸eron firmaya ins¸aat bedeli kars¸ılıgˆında 64 bagˆımsız bölümün devri yapılmıs¸tı.

Projenin tamamlanması ve AVM'nin faaliyete geçirilmesi için ek finansman ihtiyacı dogˆmus¸, bu süreçte projenin tamamlanması için gerekli finansman ihtiyacının 151,5 milyon dolar oldugˆu tespit edilmis¸ti.

Banka analiz raporunda ise projenin 120,2 milyon dolar ek finansman ile tamamlanacagˆı öngörülüyordu.

Firmanın 90 milyon dolar finansman talebinin 60 milyon doları Ziraat Bankası, kalan 30 milyon doları ise projenin bas¸ından bu yana finansörü olan 2 özel banka tarafından kars¸ılanacagˆı kararlaştırılmıştı.

28 GÜN ÖNCE...

2016 yılında bir marketler zincirine verilen 20 milyon liralık kredinin ardından yaşananlar bu Sayıştay raporunda da yer aldı.

Söz konusu firmaya yönelik banka tarafından hazırlanan analiz raporunda firmanın faaliyet ve net karlılığının negatif olduğu belirtilmiş olmasına rağmen kredi limitleri arttırılmıştı.

Bankanın söz konusu firmaya 20 milyon lira kredi kullandırmasından sadece 28 gün sonra o firma konkordato ilan etti.

Denetimin yapıldığı sırada Ziraat Bankası, bu firmadan olan 99 milyon 859 bin lira alacağından sadece 7,9 milyon lira tahsil edebilmişti.

Bunun 3,8 milyon lirasını ise Kredi Garanti Fonu'ndan aldı.

Sayıştay, bu firmaya kullandırılan 20 milyon liralık kredi ile konkordato ilanının arasında 28 gün bulunduğunu belirterek, limit artırım ve kredi kullandırım is¸lemlerinin güncel veriler üzerinden yapılmasının gerekliligˆini vurguladı.

ÖDEMEDİĞİ BORCU 2 MİLYAR TL

Bütün bunların yer aldığı "Gizli" ibareli Sayıştay raporu Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne sunuldu.

Raporda, "tasfiye olacak alacaklar" içinde 2000 yılından bu yana tahsil edilemeyen alacak olduğu, bir şirketin 2012'den bu yana olan borcunun temerrüt faiziyle birlikte 2 milyar TL'ye ulaştığı, yasal takip is¸lemleri yürütülen kredi alacaklarının uzun süredir tahsil ve tasfiyesinin sagˆlanamadıgˆı ifade edildi.