Türkiye günlerdir kamuya ait şeker fabrikalarının özelleştirilmesiyle ilgili kararı tartışıyor. Kimilerine göre, ‘ şeker fabrikaları zarar ediyor, bu nedenle özelleştirilmeli’. Ki eğer bu doğruysa, özel sektör niye alsın zarar eden bu kurumları? Bu çok mantıksız ve inandırıcı değil. Kimileri de, ‘ fabrikalar tam kapasite ile çalışmıyor, bu nedenle özelleştiriliyor’ tezini ileri sürüyor. Bu iddia için ise sadece , ‘özrü kabahatinden büyük’ diyebiliriz. Koskoca Türkiye Cumhuriyeti bu fabrikalarda işi ehline verip, buraları yönetemiyorsa; bu çok daha büyük bir ayıp ve bir o kadar da kayıptır!

Rakamlara bakınca ise ortaya enteresan bir durum çıkıyor. Şöyle ki:

10 milyona yakın kişi, şeker pancarı tarımı ve şeker sanayisinden geçimini sağlıyor. Türkiye’de toplam ekili alan 20 milyon hektarın üzerinde, bunun neredeyse % 1’inde şeker pancarı ekimi yapılıyor. Ülkemizin tarımsal üretimi 100 milyon tonun üzerinde, şeker pancarı üretimi ise 10-15 milyon ton arasında seyrediyor.

Türkiye Şeker Fabrikaları AŞ’nin faaliyet raporuna göre; ülkemizde pancardan üretim kotası 2015-2016 yılında 2,250,000 ton olarak belirlenmiş ancak üretim miktarı 2 milyon ton olarak ancak gerçekleşebilmiş. Bunun temel sebebi de Türkiye Şeker Fabrikaları AŞ’ye verilen kota 1,250,000 ton iken şirketin üretiminin 1,043,000 ton ya da raporun bir başka yerindeki rakama göre 1,023,000 ton civarında kalması. Üzerinde çok tartışma yapılan nişasta bazlı şeker üretim kotası ise 2016 yılında 312,000 ton. Bu kotaya istinaden ülkemizde kota kadar üretim yapılmış anlaşılan. Bir de ülkemizde hiç üretimi olmayan yüksek yoğunluklu tatlandırıcılar diye ayrı bir kategori var faaliyet raporuna göre. Bu kategorideki tüketim 2015 yılında 350,000 ton. Yani ülkemizde üretilen nişasta bazlı şeker miktarını da geçmiş tüketim. Bu yüksek yoğunluklu tatlandırıcılar büyük ölçüde Çin’den ithal ediliyor. Diğer yandan C şekeri tahsisi diye de bir kavram var, 2016 yılında yaklaşık 270 bin ton şeker (C şekeri) ithalatı var. Şeker meselesini biraz daha anlayabilmek açısından rakamları yazacak olursak; Türkiye Şeker Fabrikaları faaliyet raporunda 2016 yılında 10,617,000 ton pancardan 1,404,000 ton şeker üretiliyor. Dolayısıyla fabrikanın 2015 yılındaki eksiğini kapatarak kendisine tanınan kota kadar şeker üretmiş durumda 2016 yılında. Türkiye Şeker Fabrikalarının pancar üreticilerine yaptığı toplam ödeme yaklaşık 1,5 milyar TL .

Faaliyet raporuna göre, pancar kooperatiflerindeki üye sayısı. Toplam 31 adet pancar ekicileri kooperatifi listelenmiş, bunların toplam ortak sayısı 1,641,472 görünüyor evet yanlış okumadınız 1,5 milyonun üzerinde üyesi var bu kooperatiflerin. Oysa yine aynı faaliyet raporuna göre toplam şeker pancarı üretici sayısı 67,650.

Son söz; Cumhuriyet döneminde kurulan bu önemli fabrikaların bir bir özelleştirilerek elden çıkarılması şimdiden şekerin tadını kaçırmıştır. Yine biliyoruz ki Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, ‘yerel ve milli’ olarak çıktığı yeni yolunda ve yakın zamanda bu duruma , ‘dur’ diyecektir diye düşünüyorum. Zira gün geçtikçe üretimin önemi ve bazı stratejik fabrikaların ve ürünlerin elde tutulması gereceği her gün biraz daha ortaya çıkmaktadır.